كوموش آطه
ادرميد كورفزندن چاندارلی كورفزينه قدر اوزانان، زيتون آغاچلريله قاپلي اولمسي حسبيله آقشام أوزرلري ياپراقلرڭ كوموش رنكنه دونمه سندن طولايي تركلر طرفندن كوموش آطه دينيلن بر آطه وار، آطه لر دڭزنده . دڭزڭ اڭ بيوك آطه سي. اوت، مدللي.
١٤٦٢’ده طانيشمشدق آطه يله . فاتح سلطان محمد طرفندن قاتيلمشدي عثمانلي طوپراقلرينه . صوڭره سنده ترك و مسلمان نفوس آرتمه يه باشلامشدى. بوڭا باغلي اولارق ده صوسيال حياته قاتقي صاغلاياجق، احتياجلري كيدره جك خان، حمام، چارشي، مدرسه ، جامع كبي بنالر بوي ويرمه يه باشلامش، حركت و بركت كلمشدي.
تاريخلر ١٤٧٨‘ي كوسترديگنده بر چوجق كلدي دنيايه . ايلك آدي خضردي. صوڭره لري صقالنڭ رنكندن بحثله بارباروس اولدي. نهايت ياوز سلطان سليم دينه خدمت ايتمه سي آدينه خيرالدّين اسمنى ويردي. أويله ده اولدي. قانوني زماننده قاپتان دريالغه قدر يوكسلوب چوق خدمتلر ايتدي.
١٩١٢ بالقان صاواشلرينه قدر عثمانلي اداره سنده قالان آدا دگيشن دنيا شرطلري و يڭي طوروملر قارشوسنده المزدن چيقمشدر. آطه لر دڭزي بوكون اكه دڭزي اولارق آڭيلمقده ، بش يوز سنه لك عثمانلي دونمي آتلانارق ديركت غركه باغلانمقده در.
ها بر ده هوالرڭ ايصينمسيله چوغالان سينكلر بورنمزڭ أوزرنده اوچوشمقده ، بارباروسڭ حشمتلي روزگاريله طاغيلوب كيده جكلري ساعته نظر ايتمكده درلر. ديگر طرفدن ياوز، قانوني، فاتح، بارباروس، اوروج كميلري ده دڭزلرده قول كزمه يه باشلامش، كونمزدن تاريخه سلام چاقمقده درلر…
GÜMÜŞ ADA
Edremit körfezinden Çandarlı körfezine kadar uzanan, zeytin ağaçlarıyla kaplı olması hasebiyle akşam üzerleri yaprakların gümüş rengine dönmesinden dolayı Türkler tarafından gümüş ada denilen bir ada var, Adalar denizinde. Denizin en büyük adası. Evet, Midilli.
1462’de tanışmıştık adayla. Fatih Sultan Mehmed tarafından katılmıştı Osmanlı topraklarına. Sonrasında Türk ve Müslüman nüfus artmaya başlamıştı. Buna bağlı olarak da sosyal hayata katkı sağlayacak, ihtiyaçları giderecek han, hamam, çarşı, medrese, cami gibi binalar boy vermeye başlamış, hareket ve bereket gelmişti.
Tarihler 1478’i gösterdiğinde bir çocuk geldi dünyaya. İlk adı Hızır’dı. Sonraları sakalının renginden bahisle Barbaros oldu. Nihayet Yavuz Sultan Selim dine hizmet etmesi adına Hayreddin ismini verdi. Öyle de oldu. Kanuni zamanında kaptan-ı deryalığa kadar yükselip çok hizmetler etti.
1912 Balkan Savaşlarına kadar Osmanlı idaresinde kalan ada değişen dünya şartları ve yeni durumlar karşısında elimizden çıkmıştır. Adalar denizi bugün Ege Denizi olarak anılmakta, beş yüz senelik Osmanlı dönemi atlanarak direkt Grek’e bağlanmaktadır.
Ha bir de havaların ısınmasıyla çoğalan sinekler burnumuzun üzerinde uçuşmakta, Barbaros’un haşmetli rüzgarıyla dağılıp gidecekleri saate nazar etmektedirler. Diğer taraftan Yavuz, Kanuni, Fatih, Barbaros, Oruç gemileri de denizlerde kol gezmeye başlamış, günümüzden tarihe selam çakmaktadırlar…