تاريخ يازيجيلغي نه قدر اونملي ايسه ، اوقويابيلمك ده او قدر اونمليدر
يازمق هر دونمده أونملي اولمشدر. چونكه يازي قاليجيدر و آرقه دن كلنلر ايچون مراجعت ايديله جك أونملي قايناقلردر. عثمانليده منقبه و دستان ايله باشلايان آقتاريم ٢نجی مراد دورندن اعتبارًا أته كميگه بورونمش و اويله جه دوام ايتمشدر.
يخشي فكیهڭ مناقب آل عثماني ايلك عثمانلي تاريخي صاييلير. كرمیانلي احمدي طرفندن قلمه آلينان اسكندارنامه صوڭنه اكلنن داستان تواريخ ملوك آل عثمان ايسه كونمزه اولاشان ايلك يازيلي قايناقدر.
يازيلي حاله كلن تقويملردن - أوزللكله استانبولڭ فتحندن صوڭره خيز قازانان آنونيملره قدر يازيلي هر شي، كري يه دونوب باقیلديغنده مراجعت ايديله جك قايناقلر اولمشدر. بوكون ناصلكه ويري اڭ بويوك كوچ اولارق قبول ايديلييورسه ، او زمانه دائر هر بيلكي ده قيمتلي اولمشدر، اولاجقدر ده . زيرا هيچ كيمسه و طوپلوم كوكدن زنبيلله اينمدي، بوكونڭ انسانلري و ملّتلرينڭ كري يه باغلانان قوپماز ارتباطلري واردر. و ياريني انشا ايتمك، كچمشڭ بيلكيسي و ويريسي أوزرندن أونم قزانمقده در.
كاتب چلبينڭ فذلكه سي اولماسه يدي ١٥٩١-١٦٣٩ تاريخلري آراسنده كي بيلكيلره تاريخجيلر ناصل اولاشاجقدي؟ منقبه لره آلينان بيلكيلر اولماسه يدي اولان بيتن حقّنده ناصل فكر ايدینه بيله جكدك؟
هپسندن أوته تاريخ يازيجيلريمز و يازدقلري اولماسه يدي، شانلي بر تاريخدن و اوندن قوت بولاجق صاغلام بر كله جكدن ناصل بحث ايده جكدك؟
بوراده أونملي بر خصوص داها وار، او ده تراكم ايدن تاريخي ويری يه هر بريمزڭ بالذّات مخاطب اولابيلمه سيدر. ذاتًا چوريلييور، نه دن زحمته كيره لم ديمك ايشڭ قولايجيلغي اولمقله برلكده ، عائديتڭ اولوشمسي أوڭنده كي اڭ بويوك انكل اولاجقدر.
دنياده حاكميت پشنده اولوب ده انسانلري كندي قدیم ديللريني اوقويامايان هيچ بر ملّت يوقدر؛ ميوه ويروب ده طوپراغنه طوتونمايان هيچ بر آغاچ اولماديغي كبي…
تاريخ يازيجيلغي نه قدر أونملي ايسه ، اوقويابيلمك ده او قدر أونمليدر.
TARİH YAZICILIĞI NE KADAR ÖNEMLİ İSE, OKUYABİLMEK DE O KADAR ÖNEMLİDİR
Yazmak her dönemde önemli olmuştur. Çünkü yazı kalıcıdır ve arkadan gelenler için müracaat edilecek önemli kaynaklardır. Osmanlı’da menkıbe ve destan ile başlayan aktarım 2. Murad devrinden itibaren ete kemiğe bürünmüş ve öylece devam etmiştir.
Yahşi Fakih’in Menakıb-ı Âl-i Osman’ı ilk Osmanlı tarihi sayılır. Germiyanlı Ahmedi tarafından kaleme alınan İskendarneme sonuna eklenen Dasitan-i Tevarih-i Müluk-i Al-i Osman ise günümüze ulaşan ilk yazılı kaynaktır.
Yazılı hale gelen takvimlerden -özellikle İstanbul’un fethinden sonra hız kazanan- anonimlere kadar yazılı her şey, geriye dönüp bakıldığında müracaat edilecek kaynaklar olmuştur. Bugün nasıl ki veri en büyük güç olarak kabul ediliyorsa, o zamana dair her bilgi de kıymetli olmuştur, olacaktır da. Zira hiç kimse ve toplum gökten zenbille inmedi, bugünün insanları ve milletlerinin geriye bağlanan kopmaz irtibatları vardır. Ve yarını inşa etmek, geçmişin bilgisi ve verisi üzerinden önem kazanmaktadır.
Katip Çelebi’nin Fezleke’si olmasaydı 1591-1639 tarihleri arasındaki bilgilere tarihçiler nasıl ulaşacaktı? Menkıbelere alınan bilgiler olmasaydı olan biten hakkında nasıl fikir edinebilecektik?
Hepsinden öte tarih yazıcılarımız ve yazdıkları olmasaydı, şanlı bir tarihten ve ondan kuvvet bulacak sağlam bir gelecekten nasıl bahsedecektik?
Burada önemli bir husus daha var, o da teraküm eden tarihi veriye her birimizin bizzat muhatap olabilmesidir. Zaten çevriliyor, neden zahmete girelim demek işin kolaycılığı olmakla birlikte, aidiyetin oluşması önündeki en büyük engel olacaktır.
Dünyada hakimiyet peşinde olup da insanları kendi kadim dillerini okuyamayan hiçbir millet yoktur; meyve verip de toprağına tutunmayan hiçbir ağaç olmadığı gibi…
Tarih yazıcılığı ne kadar önemli ise, okuyabilmek de o kadar önemlidir.